پس از انتشار این پرسش در صفحه اینستاگرام ایرگان کالا، که:
آیا تعداد و نوع خانکشی و مواردی مثل توئیست ریت (گام خان)، تاثیری در قدرت تخریب بر بدن یک حیوان دارد؟
مشاهده کردیم که تقریبا تمامی مخاطبان ما که اغلب اهل تیراندازی هم هستند پاسخ اشتباه به این سوال دادند، پس تصمیم گرفتیم که در این پست به شکل مفصل به این موضوع بپردازیم. هر گونه نظرات خودتون رو هم در زیر همین پست بفرمایید تا پاسخگو باشیم. استوری چالش برانگیزی که در صفحه اینستاگرام ایرگان کالا منتشر شد:
پاسخ کارشناس سایت پیرامیدایر به همین پرسش:
مقدمه
حتماْ شما هم در بازار تفنگ بادی و حتی از بسیاری شکارچیان مجرب بارها شنده اند که گفته میشه تفنگ خاصی خیلی شکاری هست چون شکار رو سریعاً فریز میکنه و قدرت کشتن تیرش بیشتره حتی اگر قدرتش کمه و یا اینکه گفته میشه تفنگ فلان تیرش زهر داره و…
امروز میخوایم به این بپردازیم که این نسبت ها که به بعضی تفنگها داده میشه چقدر ریشه فنی و علمی داره و چقدر ساخته ذهن و احساس فروشندگان و تیراندازان و شکارچیان هست؟
خان برای ایجاد پایداری در پرواز ساچمه و در نتیجه افزایش دقت در تیراندازی ابداع شد که بسیار هم مؤثر بوده است. از طرفی باید توجه کنیم که حتی بخش کمی از انرژی ساچمه توسط اصطکاک در خان مصرف می شود تا این افزایش دقت مورد نظر بدست بیاید تیر به هدف بخورد!
شکل و تعداد خان:
اگر تعداد خانها در لوله تغییر کنه، شاید به مقدار خیلی کمی با همان تغییر در عمق شیار روی ساچمه تاثیرگذار باشه، طبیعتاً شش خان لازم هست بیشتر از دوازده خان در بدن ساچمه فرو بره تا بتونه اون رو به میزان لازم و صحیح بچرخونه. در تفنگهای بادی که همانند گلوله زن ها چند هزار ژول انرژی وجود ندارد، معمولاً برای کاهش اصطکاک از لوله های دوازده خان استفاده میشود که در گرانترین و حتی در ارزانترین مدلها هم دیده میشوند، هر چند برخی مدلها هم توسط تولید کنندگان معتبر هم با شش و یا هشت خان تولید میشوند.
توئیست ریت و یا همان گام لوله:
لوله‌ای با گام یک دور در ۳۰ سانتیمتر از لوله ای با گام یک در ۴۰، ساچمه رو بیشتر میچرخونه، اما این تفاوت باعث نمیشه ساچمه با تفنگی مشخص، سرعت و یا قدرت بیشتری پیدا کنه. گام لوله، بیشتر، مناسب برای پایدارسازی ساچمه های بلندتر و با وزن بیشتر در زمان پرواز هست. در حقیقت وظیفه اصلی تنظیم گام در هنگام خانکشی لوله، بدست آوردن بیشترین پایداری در پرواز ساچمه، با ایجاد کمترین اصطکاک در لوله هست و میزان بهینه ای برای بدست آمدن همین فاکتور وجود دارد. پس الزاماً همیشه گام بیشتر یا کمتر بهتر نیست. مقطع ساچمه کاملاً گرد هست و چرخش بیشتر اون تخریب بیشتری ایجاد نمیکنه. البته در مواردی که اثر خان بر روی ساچمه نسبتاً عمیق هست، شما به ازای صرف انرژی و اصطکاک بیشتر در لوله (برای ایجاد شدن این شیارها) و فدا کردن ضریب بالستیک (اصطکاک بیشتر با هوا) و برد، میتونید کمی تخریب بیشتری رو تجربه کنید که همان «تقریباً» در ابتدای توضیحم هست.
چرا خان اختراع شد و وظیفه آن چیست؟
فراموش نکنیم مهمترین وظیفه لوله و تفاوت در کیفیت اونها در دقت هست تیراندازی شماست و نه قدرت تخریب. و تیراندازی دقیق مهمترین عامل در قدرت کشتار تیراندازی شماست، نه هیچ چیز دیگر. برای تحلیل بهتر توضیحات بالا در نظر بگیرید اگر ۱۰ سانتیمتر مسافت طی شده در بدن شکار باشد، میزان چرخش ساچمه در بدن شکار با لوله با گام ۳۰ سانتیمتر، یک سوم دور و در لوله با گام ۴۰، یک چهارم دور کامل خواهد بود، این یعنی با لوله با گام بیشتر، ساچمه تنها (۱۲۰ – ۹۰ = ۴۰) چهل درجه ساچمه در بدن حیوان بیشتر خواهد چرخید، یعنی کمتر از یک هشتم دور کامل. بنظر شما این میزان چرخش بیشتر، حتی در صورت ایجاد شدن اثر خان قابل توجه بر روی ساچمه چقدر بر تخریب و قدرت کشتار این شلیک اثر گذار است؟
چرا با یک تفنگ حیوان درجا میافتد و با دیگری نه؟
به این نکته مهم توجه کنید که تقریباً غیر ممکن است که دوبار تیر شما دقیقاً با یک سرعت، یک زاویه، و یک نقطه از بدن یک حیوان مشخص دو شلیک مختلف عبور کند، تا بتوانید نتیجه ای قطعی از تجارب خود در زمینه های این چنین پیچیده و با متغییرهای زیاد بگیرید. تد یکی از مشهورترین علاقه مندان به شکار و تیراندازی در دنیاست که چنین تیراندازیهایی رو بخوبی ثبت و تحلیل میکنه، اگر علاقه مند باشید میتونید سری هم به کانال یوتیوب تدز هلداور بزنید.
دقت لازم برای شکار اصولی به اندازه ایست که بتونید یک سکه ۲۵ تومانی رو با تفنگ تون پشت سر هم بزنید. اگر این دقت رو دارید، قطعاً میتونید سینه و حتی سر یک حیوان رو از زاویه مناسب بخوبی هدف قرار بدید. حتماً قبول دارید که به کجا و با چه زاویه‌ای اصابت کردن، بسیار بسیار مهمتر از چطور اصابت کردن هست. احتمالاً شما هم تجربه‌ی ناخوشایندی از ریختن پر پرنده و زخمی شدن و فرار اون رو داشتید که ناشی از عبور مماس ساچمه بر بدن پرنده هست. این اتفاق ممکن است با هر سلاحی در برابر یک گنجشک هم بیافتد!
از دوستی دوستی پس از این اتفاق با تفنگ ۳۵۰ مگنوم به دنبال فروش تفنگش و خرید تفنگی قویتر بود تا پرنده رو بکشه! در حالیکه بخاطر عدم رعایت قلق توپخانه ای، مشکل او کمبود دقت بود و نه قدرت.
نتیجه گیری:
با وجود اینکه این حقیقت بر خلاف عقیده حتی بسیاری از شکارچیان قدیمی و پیشکسوتان این حوزه تخصصی در کشورمان هست، باید ضمن احترام به همه شما عزیزان اعلام کنیم که:
لوله تفنگ و خانکشی اون تقریباً هیچ تاثیری در میزان تخریب و قدرت کشتار ساچمه در زمان برخورد ندارد!
عوامل موثر در تخریب عبارتند از:
- محل و زاویه برخورد ساچمه
- سرعت عبور ساجمه در لحظه برخورد (ایجاد شوک هیدرواستاتیک)
- شکل ساچمه
منابع:
تفاوت 6 خان با 12 خان در پیرامیدایر
شکار با تفنگ بادی در پیرامیدایر
منتظر شنیدن نظرات شما عزیزان در زیر همین مطلب هستم.
با احترام، حسام داودی.
سلام. قطعا اصلی ترین مشکل که باعث میشه پرنده زخمی بشه و بره دقت تفنگ و جای برخورد ساچمه هست
سلام، دقیقاً البته درست تر هست که بگیم دقت تیراندازی که متاثر از عوامل زیادی هست.
سلام به نویسنده محترم این مطلب. دوست عزیزم بنظر من اینکه شما اومدین با محاسبات خودتون مقدار چرخش ساچمه در بدن شکار رو برآورد کردین و عامل قابل ملاک قرار دادن میزان شوک هیدرواستاتیکی پرتابه نفوذ کرده در بدن شکار رو به تصور خودتون خط های به جا مانده از گام های خان یا میزان چرخش ساچمه در بدن شکار یافتین، برداشتی نادرست هست. اینکه چون نمیشه با دو سلاح متفاوت دو شلیک با فاصله و شرایط کاملا یکسان به یک نقطه خاص از بدن یه شکار داشت، پس نتیجه میگیرین که ادعای تاثیر تویست ریت لوله در میزان کشندگی سلاح ها رد میشه؟ بنظرم راجب این مبحث نیاز به مطالعه بیشتر هست تا بتونیم با دلایل درستتری یه فرضیه رو تبدیل به نظریه کنیم. در ضمن یه سوال؟ کدوم تیرانداز مجربی تا حالا در ارتباط با میزان کشندگی سلاح بادی، میزان اثر و رد خان روی ساچمه رو ملاک قرارداده بوده؟ منتظر نتیجه تحقیقات بیشترتون روی این مبحث هستیم.
سلا بر شما دوست عزیز،
ملاک اصلی ایجد شوک هیدروستاتیکی سرعت عبور پرتابه و همچنین رفتار بالستیکی پرتابه در بافت هست. اثر شیار خان و … نظریاتی هست که به نوعی اثر قابل توجه اونها رو در نوشتم رد کردم.
اینکه چون نمیشه با دو سلاح متفاوت دو شلیک با فاصله و شرایط کاملا یکسان به یک نقطه خاص از بدن یه شکار داشت، پس هرگونه نتیجه گیری میتونه اشتباه باشه، حتی با تکرار زیاد. چون با قانون احتمالات طرف خواهیم شد و همانند تاس همگنی هست که 5 بار شش بیاد و دلیلی نداره که بازهم شش بیاد. (مثل اینکه با تفنگی دوبار شکار زخمی بشه و با تفنگ دیگری 5 بار پشت هم در جا بیافته). تاثیر این موارد بشکل شهودی در ژل بالستیک قابل رویت و تجزیه و تحلیل هست.
یکی از نمونه هایی که از یکی از مشتریانمون شنیدم این بود که: «تفنگ پی 10 خیلی شکاری تر از پی 15 هست چون خانش طوریه که انگار ساچمه رو زهر دار میکنه و حتماً حیوان میکشه!»
من همواره در حال مطالعه هستم و به تدریج مراجع بیشتر در پایان پست اضافه خواهد شد. همواره منتظر شنیدن نظرات شما هم هستم و در صورتیکه موضوعی رو خلاف نوشته های بنده بتونید اثبات بفرمایید، با نام و هماهنگی شما در پست اصلاح و بروز خواهد شد.
بین دیدگاه شما و سایر عزیزانی که معتقدن خانکشی عمیق یا خفیف در کشندگی تاثیر داره اختلاف نظر وجود داره که نمیشه نظر شما یا اونها رو تایید کرد
اما تجربه اینجانب از سالها تست تفنگ های متفاوت این بوده که مثلا عمده شکارهایی که با پی ۱۵ زدم فریز نشدن حتی اونهایی که ناحیه کیل زونشون درگیر شده که در این خصوص کلیپهای اینجانب شاهد هستن که میتونم تو تلگرام براتون بفرستم
اما در عوض عمده شکارهایی که با گامو چاکال و بوکانیر و یا پی ۱۰۰۰ زدم فریز شدن حتی مواردی که تیر به ناحیه کیل زون نخورده، مثلا تیر به نزدیکی باسن کفتر جنگلی خورده تو ۵۰ متر و اون رو فریز کرده
میشه علت این موارد رو برام توضیح بدید؟؟؟
متن پیش رو صرفاً نظر شخصی نیست، یک حقیقت علمی و مستند هست که بنده با جمع بندی از منابع خارجی در قالب یک مقاله به زبان فارسی تدوین و منتشر کردم. میتونید منابع خارجی زیر پست رو هم مطالعه کنید.
همانطور که در متن هم اشاره کردم، در این زیمنه تجربه چیزی رو ثابت نمیکنه، چون ثابت نگه داشتن سایر متغییر ها بجز تفنگ، در شکار تقریباً غیر ممکن هست. در این شرایط شما تا حد زیادی درگیر قانون احتمالات میشید که تکرار هیچ چیزی رو ثابت نمیکنه، مثل سکه سالمی که سه بار شیر بیاد، دلیل نمیشه بار چهارم هم شیر بیاد.
در مورد کیلزون نکته بسیار مهمی که باید به اون توجه کنید یکی این هست که وقتی از کیلزون و برخورد به اندامهای حیاطی صحبت میشه، میلیمتر ها در نقطه برخورد و درجه ها در زاویه برخورد میتونن کل معادله رو تغییر بدن! چون فرق وجود داره بین اینکه ساچمه مثلا با قلب حیوان مماس رد بشه و یا اینکه از اون عبور کنه، قلبی که شاید کمی از یک نخود بزرگتره. و به همین صورت در مورد برخورد با سایر اندامها و استخوان های مهم در بدن حیوان که میتونه باعث آسیبهای جدی لحظه ای بشه. شاید تنها عضوی که بسادگی و قاطعیت میشه نحوه برخورد اون رو تحلیل کرد سر باشه که خارج از بدن هست، و حتماً معتقدید با هر تفنگی اگر تیر از سر عبور کنه کار تمام هست.
اگر شما از پشت به باسن هر پرنده ای با هر تفنگ عادی ای هم بزنید، به احتمال بسیار زیاد ناک دان میشه، چون ساچمه کل طول بدن حیوان و اندامهای داخلی رو طی میکنه و در زاویه مناسب میتونه حتی از گردن و سر هم عبور کنه!
اگر علاقه مندید دلیل اصلی سوالتون رو بدونید بایستی پس از هر شکار، هنگام پاک کردن گوشت اون دقیقاً بررسی کنید تا متوجه بشید که تیر به کدام اندامها اصابت کرده تا بتونید درک دقیق‌تری از کیلزون و آناتومی بدن شکارتون داشته باشید.
اینکه مطابق صحبت اطرافیان تصور کنید کار کار لوله هست، خیلی آسان هست و شما رو از هر گونه بررسی بیشتر و دریافت حقیقت بازمی‌داره.
این که شما اومدین محاسبه کردین ساچمه چقدر در بدن شکار دوران دارد اصلا ملاک نیست شما مسئله مهم تر رو فراموش کردین و اون حفظ انرژی ساچمه از تفنگ تا شکار هست قطعا گام خان لوله تفنگ تاثیر زیادی بر روی حفظ انرژی دارد . شما بدون تست نظریه ای رو دادید که اصلا درست نیست . این آزمایش رو با چند نفر از دوستان انجام دادم و شما هم میتوانید انجام بدید .من و دوستانم با تفنگ مگا رگوله و ایمپکت بصورت دقیق هر دوتا رو روی 40 ژول تنظیم کردیم و هر دو را با دوربین سنتر تو فاصله 40 متر صفر کردیم تفنگ کرال مگا در فاصله 100 متر 11 سانتمیتر افت تیر داشت اما ایمپکت 7 سانتیمتر بطور میانگین هر دو سلاح با یک نوع ساچمه با یک نوع دوربین و یک قدرت
سعی من بیشتر در این پست بررسی بالستیک بعداز برخورد بود، اما در مورد فرمایش شما هم چند سوال از شما دارم:
۱- آیا شلیک‌های هر دو تفنگ رو کرونی کردید و با ساچمه مورد آزمایش شات استرینگ گرفتید تا مطمئن بشید ژول ها برابر و تلرانس ها قابل چشم پوشی هست؟
۲- بنظر شما گام لوله باید چقدر باشد؟ چرا همه لوله ها با همان مشخصات ساخته نمی‌شوند؟
۳- چطور اطمینان حاصل کردید که ساچمه مورد استفاده برای هر دو لوله به یک میزان مناسب هست؟ شاید تفنگی که افت بیشتری داره، با ساچمه هم وزن دیگری افتش کاهش پیدا کنه، یا برعکس.
۴- آیا ارتفاع هر دو دوربین رو با کولیس اندازه گیری کردید که مساوی باشند؟
۵- آیا هر دو رو در فاصله های برابر صفر کردید؟
البته من منکر ایجاد بالستیک بهتر لوله های با کیفیت بالا نیستم، اما اثر این موضوع در تخریب اصلا نامحسوس و قابل چشم پوشی هست، حتی چند سانتیمتر افت کمتر که به معنی چند متر بر ثانیه سرعت کمتر در لحظه اصابت در فواصل دور هست هم در مقابل محل و زاویه برخورد ناچیز محسوب میشه. پس همواره به دنبال دقت باشید، چیزی که خان لوله برای بهبود اون اختراع شد.
سلام به دوستان عزیز….
داخل اسلحه من ی ساچمه سابیدگی خیلی کوچیک افتاده….
این تاثیری داخل قدرتش هم داره؟